Τα χρόνια της πανδημίας, αδιαμφισβήτητα, μας έφεραν αντιμέτωπους με εσωτερικές ανάγκες μας που δεν καλύπτονται, καθώς και με ανεπίλυτα τραύματά μας. Το άγχος, η ανασφάλεια κι ο φόβος της πανδημίας μπήκαν βίαια στα σπίτια, στις ψυχές μας. Τα παιδιά, που λειτουργούν διαισθητικά και μπορούν να αφουγκραστούν και τις πιο ανεπαίσθητες δονήσεις μας, έγιναν καθρέφτες της εσωτερικής μας χαοτικής συνθήκης.
Ωστόσο, η ζωή δεν είναι ένα ταξίδι αναψυχής, αλλά ένα ταξίδι περιπέτειας και θα ήταν σοφό να μας έβρισκε προετοιμασμένους όταν διαβαίνουμε τα δύσβατα μονοπάτια της.
Πόσο διαφορετικός θα ήταν άραγε ο κόσμος εάν από παιδιά καλλιεργούσαμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη;
Πόσο πιο εφοδιασμένοι θα ήμασταν απέναντι στη ζωή εάν γνωρίζαμε τον τρόπο του να παρατηρούμε και να αποδεχόμαστε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα λιγότερο φωτεινά μας κομμάτια;
Πόσο διαφορετικοί ενήλικες θα ήμασταν αν από παιδιά μαθαίναμε να εστιάζουμε στο παρόν χωρίς να το κρίνουμε, αλλά παρατηρώντας το με διάθεση αποδοχής, συμπόνιας και καλοσύνης;
Πόσο διαφορετικά θα λειτουργούσαμε αν από πολύ νωρίς μαθαίναμε να είμαστε σε σύνδεση με το σώμα και τις ανάγκες του;
Και πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας αν από παιδιά μαθαίναμε τον τρόπο να ρυθμίζουμε το νευρικό μας σύστημα με πολύ απλές τεχνικές;
Η πρακτική της ενσυνειδητότητας- ή αλλιώς του mindfulness– είναι μια θεραπευτική πρακτική διαλογισμού κι ένα εξαιρετικό εργαλείο εξάσκησης του νου με σπουδαία οφέλη τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.
Τι είναι Ενσυνειδητότητα ή Μindfulness;
Ενσυνειδητότητα- ή αλλιώς Minfulness- είναι η κατάσταση επίγνωσης της παρούσας στιγμής. Είναι το να βρίσκομαι εστιασμένος στο εδώ και τώρα μέσω της αναπνοής ή των πέντε μου αισθήσεων. Είναι η παρατήρηση των όσων συμβαίνουν στο τώρα χωρίς κριτική. Είναι η αποδοχή του παρόντος με αποστασιοποίηση και μη αντίδραση.
Ποια είναι τα οφέλη της πρακτικής του Mindfulness;
Οι τεχνικές του Mindfulness, όταν εξασκούνται συστηματικά, έχουν θεαματικά αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων, μικρών και μεγάλων. Οι επιστημονικές έρευνες των τελευταίων χρόνων αποδεικνύουν πως παιδιά κι έφηβοι που εξάσκησαν την πρακτική του Mindfulness βελτίωσαν την ψυχοσωματική τους υγεία. Συγκεκριμένα, ανακαλύπτοντας την ηρεμία και την γαλήνη μέσα τους μείωσαν κατά πολύ το άγχος, τη δύσκολη συμπεριφορά τους, την υπερκινητικότητά τους, την ανασφάλεια και τους φόβους τους. Μαθαίνοντας να εστιάζουν στο παρόν απέκτησαν μεγαλύτερη διαύγεια νου και καλύτερη απόδοση στις δραστηριότητές τους. Πληθώρα ερευνών έχει δείξει πως οι πρακτικές Mindfulness έχουν θετικά αποτελέσματα σε λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως η μνήμη, η συγκέντρωση, η προσοχή και η μάθηση.
Επίσης, η εστίαση στο παρόν καθώς και η αποδοχή του, βοηθά την καλλιέργεια της ευγνωμοσύνης, της καλοσύνης, της συμπόνοιας και της αγάπης.
Η κατάσταση ενσυνειδητότητας είναι μία δεξιότητα, που σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος μπορεί να την καλλιεργήσει μέσα από απλές ασκήσεις και τεχνικές. Εδώ σου παρουσιάζω τρεις τεχνικές mindfulness κατάλληλες να εφαρμόσεις μαζί με τα παιδιά σου!
Πρακτικές Mindfulness για παιδιά.
Α) Άσκηση αναπνοής
Η αναπνοή είναι η καλύτερη άγκυρα στο παρόν σου. Όταν βάζω την πρόθεση να εστιάσω μόνο στην αναπνοή μου, καθώς ο αέρας εισέρχεται από τη μύτη κι εξέρχεται από το στόμα, τότε συνδέομαι άμεσα με το σώμα μου και την παρούσα στιγμή. Η αναπνοή έχει τεράστια οφέλη, κυρίως για την εξισορρόπηση του νευρικού μας συστήματος, για την χαλάρωση και την ψυχική μας υγεία.
Πρακτική: Ξάπλωσε ανάσκελα στο πάτωμα μαζί με το παιδί σου. Τεντώστε χέρια και πόδια και χαλαρώστε απαλά το σώμα. Βάλτε μια χαλαρωτική, ήρεμη μουσική την οποία έχετε διαλέξει μαζί. Τοποθέτησε ένα παιχνίδι, ή ένα βιβλίο στην κοιλιά του παιδιού κι αν θες και στη δική σου. Ξεκινήστε το παιχνίδι αυτό της αναπνοής όπου εισπνέοντας γεμίζετε την κοιλιά με αέρα σηκώνοντας το παιχνίδι ψηλά, ενώ με την εκπνοή ξεφουσκώνετε την κοιλιά και κατεβάζοντας το παιχνίδι προς τα κάτω. Επαναλάβετε τη διαδικασία της αναπνοής για περίπου 3-5 λεπτά.
Β) Τεχνική «Έργο τέχνης»
Βρείτε σχέδια, όπως μάνταλας, συγκεντρωθείτε και ξεκινήστε να χρωματίζετε παρέα με τα παιδιά. Μπορείτε να βάλετε και πάλι μια μουσική που σας αρέσει και ταιριάζει στη διάθεσή σας. Συμφωνείστε με το παιδί να βάλετε όλη σας τη φαντασία κι όλο σας το ταλέντο στο έργο σας, χωρίς να αποσπάται η προσοχή σας σε οτιδήποτε άλλο συμβαίνει.
Επίσης, μια ωραία δημιουργική πρακτική mindfulness είναι και η παρακάτω.
Κάντε μια βόλτα στη φύση και μαζέψτε πέτρες πλακωτές μεσαίου και μεγάλου μεγέθους ή αν μένετε κοντά σε θάλασσα μαζέψτε βότσαλα από την παραλία. Αφιερώστε λίγη ώρα μέσα στη μέρα στο να νιώσετε και να γράψετε σε κάθε πέτρα ή βότσαλο όλα αυτά για τα οποία είστε ευγνώμονες.
Γ) Το Ενσυνείδητο Βάζο.
Γεμίζουμε ένα άδειο βάζο με νερό σχεδόν μέχρι πάνω και μετά προσθέτουμε μια χούφτα γκλίτερ. Κλείνουμε καλά το βάζο, το κουνάμε και το δείχνουμε στα παιδιά.
Λέμε στα παιδιά: «Φανταστείτε πως τα γκλίτερ είναι σαν τις σκέψεις σας όταν είστε αγχωμένοι, θυμωμένοι ή αναστατωμένοι. Δείτε πώς στριφογυρίζουν και δεν μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα μέσα στο νερό. Για τον λόγο αυτό όταν είμαστε αναστατωμένοι παίρνουμε λάθος αποφάσεις. Γιατί δεν μπορούμε να σκεφτούμε καθαρά.»
Τώρα βάζουμε το βάζο μπροστά τους.
Συνεχίζουμε λέγοντας: «Τώρα δείτε τι συμβαίνει όταν το βάζο παραμένει ακίνητο για λίγο. Δείτε πώς τα γκλίτερ αρχίζουν να κάθονται και το νερό να καθαρίζει. Το μυαλό σας λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Όταν παραμένετε ήρεμοι για λίγο, οι σκέψεις σας αρχίζουν να καταλαγιάζουν και τότε αρχίζετε να βλέπετε τα πράγματα πολύ πιο καθαρά.»
Προτείνουμε στα παιδιά να πάρουν μερικές βαθιές αναπνοές κατά τη διάρκεια αυτής της ηρεμιστικής διαδικασίας, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στο να χαλαρώσουν τα έντονα συναισθήματα.
Κλείνοντας το άρθρο αυτό, θα ήθελα να σημειώσω πόσο σημαντικό είναι να ασκούμαστε και οι ίδιοι στις πρακτικές του mindfulness, ώστε να αποτελέσουμε το παράδειγμα το οποίο τα παιδιά θα ακολουθήσουν. Χρειάζεται να γίνει δική μας και δική τους ρουτίνα, έστω για λίγα μόνο λεπτά μέσα στη μέρα.
«Η εκμάθηση της Ενσυνειδητότητας δεν είναι σαν τα μαθήματα πιάνου, όπου μπορείς να αναθέσεις σε κάποιον άλλο να το διδάξει στο παιδί σου» όπως αναφέρει η Susan Kaiser Greenland, εκπαιδεύτρια Mindfulness, η οποία εργάζεται με παιδιά. «Πρέπει να το μάθεις κι εσύ ο ίδιος».
